شهدای محله چهل دختران نایین

مردم نایین در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ،ایثار و فداکاری زیادی از خود  نشان دادند که گلزار شهدای نایین سند پر افتخار حضور مردم در جبهه های جنگ میباشد .در این بخش به ذکر مشخصات شهدای چهل دختران اکتفا  میکنیم.  

                    

بازارچه نو

بازار کوچکی موسوم به بازارچه نو در کنار راه بین دروازه چهل 

دختران و امامزاده سلطان سید علی قرار دارد .ساختمان دکان های این بخش از بازار نسبتا نوساز و فاقد طرح های سنتی است. 

این بازار فاقد سقف میباشد و از لحاظ خصوصیات کارکردی حد 

فاصل بازارهای سنتی و خیابان هایی است که یک یا دو سوی

 لبه آنها به فضای تجاری اختصاص یافته.۱

۱_نایین شهر هزاره های تاریخی.        حسین سلطان زاده.          ص۹۶

امامزاده سلطان سید علی نایین

 

از دیگر بناهای تاریخی مذهبی نایین که بیرون دروازه 

چهل دختران قرار دارد امامزاده سلطان سید علی میباشد

 که از احفاد امام صادق «ع» است. برخی سلطان سید علی 

را فرزند ابراهیم فرزند موسی بن جعفر ع دانسته اند ،

که مدرک مستندی ،نظر فوق را صحیح می داند .

بنای امامزاده سلطان سیدعلی متعلق به اواخرقرن

هفتم و اوایل قرن هشتم هجریست.بانی این بنای زیبا میرجلال الدین احمد بوده است که در جلوی درب شرقی حرم امامزادهمدفون است . این مکان در حال حاضر 

 ورودی برادران به رواق  فاطمیه است.  

 

                           

 

محله فرعی باغستان

در بافت قدیم درکنار محلات قدیمی چند محله فرعی نیز وجود 

داشته که هر کدام عواملی چون وجود اشتراک فامیلی ،اقتصادی و 

شغلی انگیزه ای در بوجود آمدن آنها بوده است،البته این محلات 

ازنظر کیفی و کمی در  حدی نبوده که از خدمات شهری مستقلی در 

حد یک محله برخوردار باشند.

محله باغستان از نظر اجتماعی به محله چهل دختران وابسته بوده. 

           

                            

                                       

 

بازار تاریخی نایین

بازار تاریخی نایین یکی از قدیمی ترین بازارهای ایران و مهمترین معبر اصلی و مرکز تجاری شهر نایین در قدیم بوده که از وسط بافت تاریخی نایین می گذشته است.

ورودی بازار به عنوان یکی از دروازه های قدیم شهر بوده که به دروازه  چهل دختران معروف می باشد .بازار تاریخی نایین در طول دوره های مختلف تاریخی شکل و توسعه یافته و بنای اولیه آن متعلق به دوره ایلخانان و بیشترین رونق آن در زمان صفویه می باشد.عرض آن بین 3 تا 5 مترمتغیربوده و شامل170باب مغازه می باشد ، که 84مغازه آن در محدوده چهل دختران قرار دارد.

                                 

                                                           

کاروانسراهای محله چهل دختران نایین

در طول راسته بازار سه باب کاروانسرا ی مخروبه دیده میشود که دو باب آن در محدوده چهل دختران قرار دارد.هر دو کاروانسرا وقف حسینیه  محله میباشند.

کاروانسرای میدان 

این کاروانسرا در کنار دروازه چهل دختران قرار دارد که  در اصلی آن به راسته بازار باز میشود و دیوار شرقی آن به حصار شهر متصل است.در قدیم در آن کارگاه عبابافی ،گلیم بافی و قالی بافی دایر  و همچنین محل تخلیه و بارگیری کالا بوده است که اکنون مخروبه شده و تنها یک درب  از آن به جا مانده است.

                              

                            

آب انبارهای محله چهل دختران نایین

آب انبار،عبارتست از  فضایی استخر مانند و سرپوشیده که از سطح زمین پایین تر است.گودی آب انبار ، قطور بودن دیوارها و وجود بادگیرها موجب خنکی آب درون مخزن میشود. مصالح بکار رفته در ساخت آب انبار شامل آجر ،سنگ، شفته آهک و ساروج  بوده است. 

در گذشته آب انبارجایگاه خاصی در هر محله  داشت و بیشتر مورد استفاده قرار میگرفت، که در سالهای بعد  با لوله کشی آب شیرین برای منازل ،کارکرد گذشته خود را از دست داد.

البته در سالهای اخیر به علت کمبود آب، در فصل زمستان آب انبارها را از آب شیرین پر کرده و در فصل تابستان کسری آب لوله کشی شهر را از چاههای آب شور تآمین و مردم برای آب آشامیدن  از آب انبار  استفاده میکنند .

آب انبارهای محله عبارتند از : ۱_آب انبار معصومخانی  ۲_ آب انبار حاجی حسین  ۳_ آب انبار ابوالحسن. ۴_ آب انبار سلطان. ۵_ آب انبار باغستان. ۶_ آب انبار کوچه تگو tequ .

آب انبار معصومخانی

                

                     

مساجد محله چهل دختران نایین

در محدوده محله چهل دختران 8 مسجد بوده  است ،اما تنها 6مسجد آن دایر و قابل استفاده میباشد.

{ 1_مسجد شیخ مغربی  2_مسجد حضرت فاطمه «س» 3_مسجد امام حسن عسکری«ع» باغستان 4_مسجد امام رضا «ع»   5_مسجد بمانی. 6_ مسجد حسینیه یا تخت پنجره } و دو مسجد  {7_ مسجد 

چهار سوق  و  8_مسجد مهرجان } کاملا از بین رفته و تنها نامی از آنها به جای مانده است.

مسجد شیخ مغربی 

★★★★★

این مسجد در اواسط بازار قدیمی شهر و در محدوده جغرافیایی محله چهل دختران واقع شده است .میگویند روزگاری ،بسیار بزرگ و دارای رواق و ایوان و گنبد و صحن بوده ، که به تدریج از بین رفته است.قبر بانی آن که از عرفا  و زهاد نایین بوده در  گنبد خانه  مسجد واقع است.بر سر درب آن این بیت شعر نوشته شده: 

که شیخ مغربی از عارفین است ★مقام و مدفنش نایین زمین است .۱

وضعیت فعلی مسجد شامل سه فضای بهم پیوسته شامل صحن و حیاط، رواق و شبستان و زیر زمین است.

دوره ساخت مسجد مربوط به زمان قاجار است که در ۱۵دی ماه سال ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۴۰۱۸  به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. «۱»طرایق الحقایق،جلد سوم،ص۱۱۰

                                      

دروازه ورودی محله

                 

                                                             ★★★★★★★★★★

درب دوم دروازه

نایین قدیم همچون دیگر شهرهای قدیمی ایران برای حفظ امنیت و دفاع در مقابل تهاجم غارتگران دارای برج و بارو وخندق دور شهری بوده که هم اکنون نیز قسمتی از حصار و خندق و چند برج در بعضی نقاط آن باقی است و ارتباط اهالی به خارج از شهر به وسیله پنج دروازه بزرگ چون:چهل دختران ،پنجاهه، نو آباد ، سکان ،کلوان و دو دروازه کوچک موسوم به : گودالو و سرای نو صورت میگرفته که از بین این دروازه ها تنها بنای دروازه چهل دختران تا حدودی سالم مانده و دو در بزرگ آن با اطاقک های نگهبانی هنوز باقی است .

این بنای تاریخی به شماره 1564 به تاریخ 24/5/1356 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.